Hindistan mucizesi!
Uğruna ölebileceğim birçok davam var,
Fakat uğruna öldürebileceğim hiçbir davam yok!
Mahatma Gandhi (1869 - 1948)
Beyaz Kaplan (White Tiger)!
2021 ABD yapımı ilginç bir film, geçenlerde Netflix’te izledim. Yönetmeni Ramin Bahrani. Hindistan’ın “karanlık” ve “aydınlık” yüzlerini gösteriyor. Karanlık Hindistan’da sınıfsal (kastsal) aşağılanmalar, baskılar, çarpık kentleşme, pis ve bozuk musluk suları, çalışmayan elektrik direkleri, tepeden tırnağa yokluk ve yoksulluk var. Aydınlık Hindistan’da ise çarpık kentleşme yanında askerinden polisine, sendikacısından politikacısına rüşvet ve dolandırıcılık hâkim. 2009 yapımı Milyoner (Slumdog Millionaire) gibi İzlemeye değer!
Hindistan en çok akademik davet aldığım iki ülkeden biri, diğeri Çin. FaceBook arkadaşlarımın yarıdan fazlası da bu iki ülkeden. 18 Şubat 2021’de ATMS 2021 konferansı açılışında davetli bir konferans verdim. 26 Şubat 2021’de ise CHARUSAT Bilim ve Teknoloji Üniversitesinde 2 saatlik bir dersim vardı. Son olarak, bugün (8 Mart 2021) NIT SIKKIM’de yine 2 saatlik bir konuşmam vardı. Hepsi ZOOM üzerinden ve hepsi Hindistan’da!
Hindistan’a ilk ziyaretim 2018’de; Hyderabad, Lucknow ve Kanpur kentlerine gittim. Hyderabad’da Hindistan’ın önemli konferanslarından InCAP2018’de açılış konuşması yaptım. Hindistan Teknoloji Enstitülerinin önde gelenlerinden IIT Kanpur’da seminerler verdim. IIT Kanpur kampüsü içinde tavus kuşlarının olduğu orman içinde 24 saat yaşayan bir kampüs, cıvıl cıvıl! 3 gün de orada kaldım, seminerler verdim, doktora öğrencileriyle ve genç akademisyenlerle olası projeler üzerinde tartıştık. Dönüşte Ulusal Kanal’da 6 Ocak 2019 tarihli Bilim ve Toplum Programında Hindistan’ı ele aldık.
Hindistan ilginç bir ülke!
Hindistan, 3.3 Milyon km2 yüzölçümüyle Dünyanın yedinci 1.34 Milyar nüfusuyla ikinci büyük ülkesi. Nüfusun yarısı 25 yaşına altında. Resmi dilleri İngilizce ve Hintçe ama 22 tanınmış bölgesel dile sahip. Baskın din Hinduizm ama Endonezya ve Pakistan’dan sonra en çok Müslümanın yaşadığı ülke. 14 Ağustos 1947’de Batı Hint Müslümanları Muhammed Ali Cinnah liderliğinde ayrılıp resmen Pakistan’ı kurdular. Ertesi gün, 15 Ağustos 1947’de de Hindistan bağımsızlığını ilan etti. 1971’de ise Doğu Hint Müslümanları ayrılıp bağımsız Bangladeş’i ilan ettiler.
Hindistan 2020 yılında 2.6 Trilyon $ karşılığı mal ve hizmet üretti. Yani, nominal fiyatlarla Dünyanın 7. Büyük Ekonomisi, satın alma gücü cinsinden ise 3. Büyük ülkesi. Dışsatımı 330 Milyar $ kadar ama dışalımı 474 Milyar $, yani bizim gibi bütçesi açık veren bir ülke; dışarıdan borçla sürdürmek zorunda! Kırk yıl önce Çin (300 Milyar $) ve Hindistan (200 Milyar $) gelirleri benzer olsa da ekonomik olarak bugün yaklaşık 15 Trilyon $’la Çin Hindistan’dan 6 kat daha fazla mal ve hizmet üretmekte. Bunun bir nedeni kast sistemi.
Hint kast sistemi!
Hindu dinine inananların toplumsal olarak örgütlenmesi amacıyla yaratılmış katmanlar. Yani, birbirine geçişlerin neredeyse olanaksız olduğu toplumda farklı insan grupları. Başlıca dört kast var: Brahmanlar yani rahipler ve bilginler, Ksatriyalar yani prensler ve askerler, Vaisyalar yani esnaf ve çiftçiler ve Sudralar pis işlerle uğraşan işçiler ve köleler. Bir de kast-dışı Paryalar var, onlara aynı zamanda dokunulmazlar da denir. Paryalar toplum dışıdır, hukuki hiçbir hakları ve statüleri yoktur, yerleşim yerlerine giremezler, üstlerinde parya olduklarını gösteren semboller / giysiler olur.
Hindistan bir zıtlar ülkesi! Bir yandan Avrupa, ABD seviyesinin üzerinde yaşayan öte yandan yüz milyonlarca insanın sokaklarda yaşadığı bir ülke. Gökdelenlerin üzerine villa yaptıran Milyar $’lık servete sahip Hintliler de var, sokaklarda yaşayan yüz milyonlar da! Gözlerimle gördüm; Charminar (4 Minare) Hyderabad’ın Müslüman bölgesinde bir anıt cami (aşağıda resimleri var). Müslümanlarda kast sistemi olmadığından Paryalar genelde Müslümanlarla iç içe yaşıyor. Zaten genelde yoksul olan Müslüman mahallelerinde, meydanlarında Paryalarla çok daha çarpıcı bir yoksulluk göze çarpmakta.
Hindistan, binlerce ilginç tapınakları, mabedleri olan bir ülke. Sanki “yoksulluğun tek nedeni benim” der gibiler; görür görmez sizi sarsıyor, öyle ki bunların 40’a yakını şimdiden Unesco İnsanlık Mirası listesine girmiş durumda! Sadece bunları görmek için bile defalarca gidilir!
Hint Mucizesi - Teknik Üniversiteler!
1950’lerde ilk başbakan Pandit C. Nehru ile Hindistan ülke kalkınmasının ancak ve ancak bilim ve teknoloji ile olacağını görüp uzun vadeli planlama yapıyor. Bu planlar kapsamında iki tip üniversite kurulmaya başlanıyor; IIT (Indian Institute of Technology) ve NIT (National Institute of technology). Bu üniversitelere çok çetin sınavlarla ülkenin en zeki, yetenekli çocukları seçiliyor. Bu gençler önce NIT’lere giriyor; ikinci bir sınavla bu gençler arasından IIT öğrencileri seçiliyor. Bugün Hindistan’da çok başarılı 23 IIT 31 NIT var. Bilinen teknoloji ve yazılım atılımın itici gücü bu kurumlar, Hindistan'ın göz bebekleri, bizim İTÜ, ODTÜ ayarında, hatta bazıları daha da iyi!
Fikir vermesi açısından söyleyelim: Birkaç yıl öncesine kadar Dünyada ilk 500 üniversite içerisinde Türkiye’den 1-3 üniversite girebiliyordu; bugün YOK! Oysa, Hindistan’dan URAP sıralamasına göre 2, THE sıralamasına göre 3, QS sıralamasına göre 10 üniversite ilk 500 arasında!
Yanlış anlaşılmasın, Hindistan’da da Çin’de de akademik sıkıntılar çok fazla, Türkiye’de olduğu gibi. Yine de her iki ülkede “üniversiteler” ve “bilim insanları” var, bunlar seçmece öğrencilerle ülkelerinin gelişiminde ciddi rol üstleniyorlar, bir de “okullar” ve “akademisyenler” var, aşırmalarla, kayırmalarla, hukuksuz işlerle ülkelerine zarar veren; Dünyanın her yerinde olduğu gibi!
Sikkime kadar yolun var!
Kendimi bildim bileli duyduğum bir söz “Sikkim'e kadar yolun var”. “Cehenneme kadar …” gibi bir şey olduğunu bilirdik de biz onu farklı kullandığımızdan pek bağlantı kuramazdık. Çok sonra öğrendim Sikkim’in Hindistan’da bir eyalet olduğunu. Nepal’in doğusu, Butan’ın batısı ve Çin’in güneyinde bir yerde. 1975’te Hindistan’a katılmış. Nüfusu 600 bin kadar, başkenti Gangtok. Osmanlı’da sürgün yeri olarak kullanıldığı yazıyor bazı kaynaklarda.
Yukarıda yazdım, geçen ay yeni bir davet geldi, Sikkim Ulusal Teknoloji Enstitüsünden, 8 Mart 2021’de 1-2 saatlik bir ders / konferans istediler, “olur” dedim. Geçen ay zaten Hindistan’da iki konferansta davetli konuşmalar yapmıştım, bir üçüncüsünü de NIT SIKKIM’de yaparım dedim!
NIT SIKKIM ülkenin en değerli iki IIT’si ile işbirliği içinde. IIT Kharagpur ve IIT Guwahati NIT SIKKIM için bir nevi hamilik (onlar Mentor diyor) yapıyor. Bizde de YÖK ANADOLU PROJESİ ile İTÜ, ODTÜ gibi en iyi üniversitelerimiz yeni kurulan ve gelişmekte olan bazı üniversitelere destek verecek. Her yerde olduğu gibi bu projede de ŞARK KURNAZLIĞI işletilmezse Türkiye ve geleceğimiz olan gençlerimiz için başarılı bir proje olabilir!
