Duayen Gazeteci Esat Erçetingöz’ün gözünden Zeytinliova

Duayen Gazeteci Esat Erçetingöz’ün gözünden Zeytinliova

İzmir: Fotoğraflar ve haber Esat Erçetingöz

İzmir’in duayen gazetecilerinden Esat Erçetingöz’ün hazırladığı Akhisar’ın Zeytinliova Mahallesini kendi Sosyal Medya hesabından (Facebook) yayınlaması üzerine kendisini telefonla arayıp yazıyı kullanmama izin verdi. 

Sevgili dostlarım.

Bugün sizleri belki de pek çoğunuzun bilmediği bir yere Akhisar'ın Zeytinliova Köyü'ne götüreceğim. Ben de burayı sevgili dostum Şinanay Köfte'nin sahibi Ekrem Kuşku sayesinde öğrendim. Tarihinin Helenistik döneme kadar uzanmasının yanı sıra, altından tünel geçen camii ve gölet doğal yaşam alanı ile gözlerden uzakta muhteşem bir köy.

Umarım siz de beğenirsiniz...

Ege Bölgesi’nin tarım ve tarımsal sanayi kaynaklı en zengin ilçelerinden olan Akhisar’ın 14 km kuzeybatısında bulunan Zeytinliova’nın tarihçesi Helenistik döneme kadar dayanmaktadır. Antik dönem kaynaklarında Hermokapeleia ismiyle anılan yerleşim Roma yönetimine İmparator Caracalla döneminde geçerek Thyateria’ya, bugünkü ismiyle Akhisar’a bağlanmıştır. Zeytinliova’nın tarih sahnesinde varoluşu Ege Bölgesi ve bağlı olduğu Akhisar’la birlikte olmuştur. Kuzeyden güneye doğudan batıya ticaret yollarının üzerinde bulunan Akhisar ve çevre yerleşimleri hem ticaret hem de verimli toprakları sayesinde tarihin tüm dönemlerinde zengin bir bölge olmuştur. Anadolu’nun birçok yerinde olduğu gibi Akhisar ve çevresinde de gayrimüslim nüfus gerek Selçuklu gerekse Osmanlı dönemlerinde varlığını sürdürmüş bölge ekonomisi ve kültürüne önemli katkılarda bulunmuştur.

Akhisar ve çevresinde geçmişleri Lydia Krallığına kadar uzanan Musevi nüfus sayesinde Hıristiyanlık inancı da çok erken yayılmış ve bugün İncil’in Yeni Ahit Bölümündeki, Revelations, Yedi Kilise Mektuplarının gönderildiği erken cemaatlerden biri olmuştur. Antik Roma Dönemi’nde tüm dünyaya salyangozdan üretilen bir boya ile ismini duyuran Akhisar için tarım, özellikle tütüncülük ve zeytincilik, için her daim önem içermiştir. Günümüzde tütün ve tütün ürünlerinin sağlığa verdiği zararlarının anlaşılması Akhisar Bölgesi’nde bulunan tütün tarlalarının hemen, hemen tamamının zeytinliklere dönüştürülmesiyle sonuçlanmıştır.

Tarım ve çiftçiliği geliştirmek, topraktan geçimini sağlayan nüfusu ziraat alanında bilinçlendirmek amacıyla Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde bölge kasabalarından Kayalıoğlu’nda çevre Musevi nüfusu tarafından, bugün bile ayakta duran, bir tarım okulu kurulmuştur. Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı döneminde, Ege Bölgesi’nin işgale uğramasıyla, Akhisar üzüntülü günler yaşamış hem zenginliği hem de farklı etnisitelerden oluşan nüfusu kayba uğramıştır.

Zeytinliova gibi diğer köy ve bucaklarda yaşayan Rum halkın 1924’de Türkiye ve Yunanistan arasında yapılan “Mübadele” sonucunda Anadolu’dan ayrılmasıyla onların ev-barklarına Rumeli’nden Anadolu’ya getirilen Türkler yerleştirilerek tütün ve zeytin çiftçiliği devam ettirilmiştir.

Akhisar’a ulaşım yayan ve at arabası ile sağlanabildiğinden Zeytinliova’nın ismi yakın döneme kadar Yayaköy olarak anılmıştır. Bucak merkezinde bulunan bölgenin en büyük tarihi taş sıkma yağhanesi uzun yıllar boyunca yalnız Zeytinliova’lıların değil çevre köylerin de mahsulünden yağ üretmiştir. Bu sebepten dolayı Yayaköy ismi kimileri tarafından Yağköy olarak da bilinmiştir. Tütün üreticiliği tüketimin dünya çapında düşmesiyle tüm Ege Bölgesi’nde gerileyerek yerini pamuk, Zeytinliova’daysa Rumların mirası zeytin üreticiliğine bırakmıştır. Son yarım yüzyılda çevredeki tarlaların hemen hepsinin zeytinliğe dönüşmesiyle Yayaköy ismi de unutulmuş kasabanın ismi Zeytinliova’ya dönüşmüştür. Bugün itibarıyla Zeytinliova ve Akhisar Bölgesi ülkemizin zeytin ve zeytinyağı rekoltesinde çok önemli rol oynamakta olup özellikle sofralık zeytin üretiminde zirveyi sahiplenmiştir. Akhisar'ın kıyısında, Zeytinliova'da bulunan Zeytinliova Gölet, huzurlu ve doğal ortamıyla misafirlerinin keşfini beklemektedir.

GÖLET DOĞAL YAŞAM MERKEZİ

Akhisar'ın kıyısında zeytin diyarı Zeytinliova'da bulunan ve 2001 yılında kurulan Zeytinliova Gölet, küçük, dairesel ve güzel manzaralı gölüyle, çam ormanları ile kaplıdır. Doğa ve yürüyüşü sevenler için ideal bir yerdir. Hayvanat Bahçesi, Kafeteryası, Kahvaltı Salonu, Restaurantı, Şelalesi, Düğün Salonu, Su Bisikletleri ve çeşitli doğa ve doğal yaşam aktiviteleriyle, ailenizle muhteşem bir gün geçirebilmeniz için sizi çağırıyor..

KARAOSMANOĞLU CAMİİ

Zeytinliova'da öksüz bir yapı: Karaosmanoğlu Camii. II. Selim döneminden itibaren Batı Anadolu'da ayanlık yapmış olan Karaosmanoğluları tarafından yaptırılan Karaosmanoğlu Camii, XVI. yy başında inşa edilmiş muhteşem bir eserdir. Değişik zamanlarda yapılan Lokal onarımlarla kısmen özelliğini yitirse de nadir eserler arasında yer alacak niteliktedir. Karaosmanoğluları, yeri gelmiş Osmanlı yanında yer almış, yeri gelmiş Osmanlı'ya kafa tutmuş, Saruhan Bey tarafından Yatağan Mahmut Sultan'a vakfedilmiş olan arazilere konmuşlar...(Bu konuda geniş bilgi için, çok uzun süre Manisa'da araştırma yapan Japon Yuzo NAGATA'nın "Tarihte Ayanlar" isimli eseri tavsiye edilir) Tarihte Karaosmanoğlularının ilk yerleşim yeri Yayaköy (Zeytinliova) dır. Manisa Büyükşehir olmadan önce Zeytinliova Belediyelikti ve Belediyesi, İstanbul Belediyesi ile aynı yıllarda kurulmuş çok eski bir belediyeliktir. Karaosmanoğlu Zeytinliova'da ahşap ağırlıklı muhteşem bir cami, bedesten ve hamam inşa etmiştir. Cami hariç, diğer birimler "yok" denecek duruma gelmiştir. Aşağıda fotoğraflarını sunduğumuz bu muhteşem eserler, ilgilileri ve araştırmacıları beklemektedir.