Kur-An Hayatın Her Alanında Temel Referansımızdır
>>Akif ÖZALP
Özgür-Der Akhisar Temsilciliğince düzenlenen alternatif eğitim seminerlerinin dördüncüsü, Halil Füzün'ün sunduğu "Kur-an'ın Nüzul Ortamı" konulu seminerle gerçekleştirildi.
Kur-an'ın nüzul ortamını öğrenmenin, Kur-an'ın vahyolduğu toplumun, siyasi, ekonomik, dini ve kültürel durumunu anlamak açısından önemli olduğunu söyleyerek sunumuna başlayan Füzün, sözlerine şöyle devam etti; "Kur-an'ın nüzul ortamını öğrenmek, Kur-an'ın anlaşılmasında önemli bir yardımcı kaynaktır. Kur-an açık ve anlaşılır bir kitaptır, indiği dönemdeki cahiliye toplumunu, İslam diniyle değiştirip dönüştürmeye çalışmış ve hayata müdahale etmiştir. Cahiliye kavramı sadece o dönemle ilgili değil, Kur-an vahyini referans almadığımızda oluşacak her türlü toplumsal düzenin adıdır. Tevhid inancına ve insan haysiyetine uymayan dini ve sosyo-kültürel hayata yönelik uygulama ve telakkileri, algılayışları Kur-an 'cahiliye' olarak adlandırmıştır. Peygamberimiz; kendisine vahyin gelmesinden sonra, şirk, kabile asabiyeti, kan davaları gibi her türlü zulüm ve haksızlıkla mücadele etmiştir.
"Kur-an'daki bazı ayetler hakkındaki nüzul sebebiyle ilgili rivayetler, Kur'an'ın nüzul ortamıyla aynı şey değildir. Nüzul sebebi, bir olay hakkında bize bilgi verirken, nüzul ortamı, tüm Kur-an'ın anlaşılmasında bize kılavuzluk eder dedi.
Kur-an'ın Nüzul Ortamı
Halil Füzün, sözlerinin devamında konuyu yedi başlık altında açıkladı:
Coğrafi Yapı; Mekke, onbinin üzerindeki nüfusuyla, o dönemin en önemli merkezlerinden biri konumundaydı. Dağlarla çevrili yapısı nedeniyle tarıma elverişli değildi. Bölgedeki tüm ticaret yollarının kesiştiği noktadaydı. Arap yarımadası, çöl şartlarının hakim olduğu bir bölgedir.Çöl şartları,hayatlarının tamamını etkileyen bir faktördü.
Toplumsal Yapı; Mekke toplumu, hürler, köleler ve mevalilerden oluşmaktaydı. Hürler, her türlü hakka sahip kişilerdi. Köleler de, hürlerin her türlü işlerinde çalıştırdıkları, alınıp satılabilen kişilerdi. Mevaliler ise, azad edilmiş kölelerdi. Şehirde yerleşik hayat sürenler 'Medeni', çölde göçebe hayatı yaşayanlar ise, 'Bedevi'diye nitelendirilirdi. En önemli toplumsal dinamik kabile asabiyetiydi. İslam, bu asabiyetten insanları kurtararak, aynı dine inanan bir ümmet oluşturmuştur.
Eğitim ve Kültürel Yapı; Mekke toplumunda okur-yazarlık çok yaygın değildi. Yazılı gelenek yerine sözlü kültür yaygındı. Çok önemli olaylar ve şiirler, yazılarak Kabe'nin duvarına asılırdı. Şairler, sözlü kültürün en önemli taşıyıcılarıydı. O dönemdeki şairlerin fonksiyonlarını, bugünkü medyaya benzetebiliriz. Panayırlar, bu şairlerin şiirlerini halka duyurdukları en önemli zeminlerdi.
Aile Yapısı; Mekke'de birçok nikah çeşidi mevcuttu.Hür ve ailesi güçlü kadınlar dışında, kadınların bu nikahlarda hakları yoktu. Mekke'de fuhuş çok yaygındı. Erkekler istedikleri kadar kadınla evlenebilirdi. Boşanmada yetki erkekteydi.İslam geldikten sonra, 'zıhar' gibi birçok cahili adeti kaldırmış, aile hayatındaki birçok haksızlığa son vermiştir.
Siyasi Yapı; Arap yarımadasında siyasi bir birlik yoktu. Her şehir kendi siyasi otoritesine sahipti.
Mekke'yi, 'Dar'ün Nedve' adlı bir meclis yönetiyordu. Kureyş kabilesi yönetimdeki en etkin kabileydi. Ticaretle uğraştıkları için,Mekke'nin ileri gelenleri dönemin büyük devletleriyle siyasi ilişkiler içindeydi.
Ekonomik Yapı; Ekonomik yapı ticarete dayanıyor,çok az bölgede tarım yapılabiliyordu. Coğrafi şartlara uygun olduğu için,deve hayvancılığı yapılıyordu. Mekke'li tüccarlar, kervanlarla getirdikleri malları,hac ve diğer panayırlar sayesinde satabiliyorlardı. Mekke, dönemin en önemli ticaret merkezlerinden biriydi.
Dini Yapı; Kabe'nin Mekke'de olması ve haccın her yıl yapılması dolayısıyla din, en önemli toplumsal dinamikti. Mekkeliler ,kendilerini Hz. İbrahim'in dinine nispet ediyorlardı. Allah'ı yaratıcı olarak kabul ediyor,toplumsal düzende ise O'nu kanun koyucu olarak kabul etmiyorlardı. Şefaatçi kabul ettikleri putlara tapıyor, meleklerin Allah'ın kızları olduğuna inanıyor, cinler ve onlardan bilgi aldıklarına inandıkları kahinlerin zanlarına uyuyorlardı. Mekke'de Hz. İbrahim'in tevhid dinine bağlı kalan hanifler de vardı. Bunun dışında Arap yarımadasında, yahudi ve hristiyan topluluklar da vardı dedi.
Son bölümde, konuşmacı, Kur-an'ın bir hayat rehberi olduğunu ve Kur-an'ı doğru şekilde anlayabilmek için, sünneti ve sireti ve de nüzul ortamını iyi bilmemiz gerektiğini kaydetti. Program, katılımcıların sorularının cevaplandırılmasıyla sona erdi.
