Akhisar Zeytin Hasadı Şenliği Kapsamında Akhisar ve Türkiye Zeytinciliği Konuşuldu
Akhisar Zeytin Hasadı Şenliği kapsamında 30 Ekim Cuma günü Akhisar'ın önemli zeytin üretim merkezlerinden Zeytinliova beldesinde, Akhisar ve Türkiye Zeytinciliği konulu bir panel düzenlendi. Panelin açılış konuşmasını yapan Zeytinliova Belediye Başkanı Mürteza Fidan, Türkiye'de toplam 400 bin ton olan zeytin rekoltesinin 30 bin tonunun Zeytinliova' dan elde edildiğini ancak tanıtım konusunda eksiklikleri olduğunu ve Zeytin Şenliği'ni bu amaçla düzenlediklerini söyledi.
Zeytincilik Araştırma Enstitüsü (ZAE) Ekonomi ve İstatistik Bölümü'nden Fatma Öztürk panelde yaptığı konuşmada zeytinin Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) araştırmalarında ilk ona girdiğini ve çok önemli bir besin kaynağı olduğunu belirtti. Dünya zeytin üretiminin %8'i Türkiye'de yapılıyor ve Türkiye 4. sırada yer alıyor. 400.000 çiftçi aile geçimini zeytinden sağlıyor. Toplam boyutuyla 10.000.000 kişiyi etkiliyor. Net ihracatçı bir ülke olarak yıllık 200.000.000 Dolar gelir sağlıyoruz. Zeytincilik alanında çalışmaların Atatürk zamanında 6000 fidanın İtalya'dan getirtilmesi ile başladığını ifade eden Öztürk, 4 ziraat mühendisinin İtalya'ya gönderildiğini, eğitimleri bitince ZAE'ye döndüklerini söyledi. Ağaç sayısı bu çalışmalarla artmaya başlıyor.
1963'te Uluslararası Zeytin Konseyi (UZK) 'ya üye oluyoruz ve çalışmalara katılıyoruz. Konsey bünyesinde üretimden ihracata çeşitli çalışmalar mevcut. Bu tarihten sonra zeytinyağı ihracatına başlanıyor. 1998'de üyelikten ayrılıyoruz. Tekrardan üyeliğe girmeyi ZAE olarak önemli buluyoruz.
2008 verilerine göre sofralık zeytin, toplam üretimin %65'ini oluşturuyor. 150.000.000 zeytin ağacımızdan %45'i yeni dikim. 774.000 hektar zeytin alanı var. Sofralıkta verim 15kg/ağaç. Yağlıkta ise 13kg/ağaç. İtalya ve İsrail'e göre verim çok düşük. Ege Bölgesi zeytinin %54'ünü karşılıyor. Dünya zeytinyağı üretiminde Tunus'un ardında %5 ile 5. sıradayız. İhracat rakamlarında İtalya, İspanya, Tunus'tan sonra %8'lik payla 4. sırada yer alıyoruz. İthalat yapmıyoruz. ABD son yıllarda artan tüketimle birlikte 1. ithalatçı ülke
Ülke olarak yılda 1.200.000 - 1.500.000 ton civarında yağa ihtiyacımız olduğunu söyleyen Öztürk, yağ ihtiyacımızın önemli bir miktarını ithalat yoluyla ayçiçeği, pamuk ve soya yağından karşıladığımızı belirtti.
Sofralık zeytin üretiminde 2. Sıradan 3. sıraya düştük. Sofralık zeytin tüketimi kişi başına 2kg. İspanya'da 4 kg hatta ABD'de bile kişi başı tüketim 1 kg civarında. Sonuç olarak sofralık zeytin tüketimimiz de düşük. Sofralık zeytin ihracatında İspanya, Yunanistan, Mısır, Fas'ın gerisinde kalıyoruz. İhracatımızın yaklaşık %50'si siyah zeytin ağırlıklı olmak üzere Romanya'ya yapıyoruz. Ardından Bulgaristan ve Almanya geliyor. Yeşil zeytinde %70 ile Almanya en büyük ithalatçı ülke.
Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Sofralık Zeytin Teknolojisi Bölümü'nden Şahnur Irmak (üstte), Zeytin, tek çekirdekli ürünlerde yüksek yağ oranına sahip. %35'e kadar çıkıyor. Proteini az ama çok yararlı. Şeker oranı az. Bu yüzden fermantasyon yaptırılabiliyor. Zeytinyağının sindirimi kolay. İnsan sağlığına çok faydalı olan Omega-3 ve Omega-6 yağ asitleri bakımından zengin. Bünyesinde bulundurduğu antioksidan maddeler, hücrelerin yaşlanmasını engelliyor. dedi.
Akhisar ve Türkiye zeytinciliğine değinen Irmak, Domat ve Uslu, Akhisar için önemli. İhracatımızın %90'ı kostik ile işlenen zeytinlerden oluşuyor ve bu iki çeşit bu kostik işlemine çok uygun. Domat zeytinine önem verilmeli. Dedi. Üretimimizde standart ve kalite konusunda sıkıntılar olduğunu dile getiren Irmak Üreticiler daha fazla para kazanmak için işletmeciliğe soyunuyor. Herkeste kuyu ve tank var. Bu da çok farklı tatlara sahip ürünlerin piyasaya sürülmesine sebep oluyor. Aynı marka altında çok farklı tatlar oluyor. Bu da pazar kaybına sebep oluyor. dedi.
Lisanslı depoculuk kurtuluş yolu. En az 10.000 tonluk depolar açılabiliyor. Gıda mühendisi kontrolünde standart ürüne üretiliyor. Böylelikle kaliteli ve standart bir ürünle daha fazla para kazanma imkanı ortaya çıkıyor. Tek bir elden çıkmış gibi ürün çıkartmak, dünya standartlarında üretim yapmak mümkün. Standart üretim, daha iyi yatırım yapmayı sağlar, kooperatif olarak daha sağlam koşullarla uluslararası müşterilerle pazarlığa oturabilirsiniz.
Üretici ve sanayicinin işbirliği içinde olması gerektiğini söyleyen Irmak, sanayicinin ne istediğini üreticinin bilmesi gerektiğini, küçük işletmelerin birleşip, büyük üreticiler haline gelmesi gerektiğini söyledi.
Akhisar İlçe Tarım Müdürü Bedri Türk, Akhisar'da 82000 hektarın 40.000 hektarı zeytin. Bu günlerde yaşadığımız sıkıntının temeli, 3-4 yıl önce zeytinin halk tabiriyle çok para etmesinden kaynaklanıyor. Fiyatların aşırı yükselmesi yatırım maliyetlerini yükseltti, yatırımcı zeytin alabilmek için fazladan para vermek zorunda kaldı. Bu işletmeleri maddi açıdan zayıf hale getirdi. dedi. Konuşmasının devamında Çok ağaç olmasından korkmayın. Çünkü mal üretmezsek bir sene ürün sattığımız pazara, ertesi sene ürün sağlayamaz ve her sene yeniden pazar arayışına girmek zorunda kalırız. dedi.
